Forma dachu wpływa coś znacznie więcej aniżeli tylko na wygląd mieszkaniu, ale również w znacznym stopniu na możliwość wykorzystania poddasza. Dużo stanowiska zapewniają np. zwykłe, dwuspadowe dachy o dużej rozpiętości oraz znacznym kącie nachylenia połaci (powyżej 40°) oraz dachy wraz z wysoką ścianką kolankową. Swoboda w zagospodarowaniu poddasza zależy również od rodzaju struktury dachu, gdyż jej elementy mogą ją znacznie ograniczać.
Przy budynkach godne uwagi są przede każdemu dachy o łatwych kształtach (głównie dwuspadowe) i - jakie możliwości się z naszym wiąże - nieskomplikowanej konstrukcji. Takie budowle dachowe są bardziej korzystne i łatwiej poprawnie ułożyć na wymienionych pokrycie, lepiej więc nie urozmaicać katalogów licznymi lukarnami, dymnikami i wieżyczkami.
Wykonanie skomplikowanego wielopołaciowego dachu wymaga bardzo wielkich kwalifikacji oraz dużej staranności zarówno od czasu cieśli, oraz dekarzy. Łatwiej wtedy na temat błędy, a różne kosze pomiędzy połaciami sprzyjają zaleganiu śniegu i utrudniają odprowadzanie wody deszczowej.
Więźba dachowa - krokwiowa i krokwiowo-jętkowa
Przy tych najprostszych więźbach (rys. 3 jak i również 4) pary krokwi zbiegających się w kalenicy tworzą strukturę wiązarów - podobnych w całym dachu. Jeśli strop poddasza jest drewniany, dolnymi pasami wiązarów mogą być belki stropowe, a gdy strop jest żelbetowy bądź ceramiczny, funkcję pasów dolnych może również przejąć jego konstrukcja nośna. Wówczas na ogół krokwi nie opiera się bezpośrednio na murze, lecz na zakotwionym w nim krawędziaku.
Uwaga! Drewniane części więźby muszą okazać się oddzielone od muru warstwą izolacji przeciwwilgociowej. Najczęściej wykonuje się ją z papy.
Jętka, poziomy detal pomiędzy krokwiami, służy ich usztywnieniu jak i również zmniejsza uginanie się krokwi pod obciążeniem.
Wiązary wiąże się usztywniającymi więźbę wiatrownicami, ponadto usztywnia je deskowanie lub ołacenie.
Największą zaletą tejże konstrukcji jest do niej prostota. Jednak przy typowym wykonaniu poważne wady to niewielka dopuszczalna rozpiętość a mianowicie do 6-7 m, oraz wymagany ogromny spadek dachu a mianowicie 40°-60°. Jednak podpierając jętkę dwoma słupami na krańcach a także wzmacniając połączenie krokwi w kalenicy (z nakładkami i deską kalenicową - rys. 5) oraz wykonując zakotwienie dolnego finiszu krokwi można podwyższyć rozpiętość konstrukcji do odwiedzenia 12 m, a spadek dachu obniżyć do 20°.
Przy niewielkich rozpiętościach, wówczas gdy nie ma słupów, przestrzeń poddasza można dowolnie dzielić. Jętki są często używane jako element konstrukcyjny sufitu albo pozostawia się je dostrzegalne, by dodawały zakresu pomieszczeniom pod skosami.
Więźba dachowa - płatwiowa
Płatwie owo belki równoległe do kalenicy, na wskazane jest opierają się krokwie. Dolne płatwie znajdują się na stropie lub ściance kolankowej, pozostające zaś są podparte słupami. Obciążenia są przekazywane za pośrednictwem płatwi na ściany nośne i strop.
Najczęściej elementem wiązarów są też kleszcze - umieszczone niżej płatwi pary belek lub desek zawierających obustronnie krokwie i słupy. Natomiast rapiery pozwalają zwiększyć odległości pomiędzy słupami. Filary i kleszcze rozmieszcza się tylko jak 3-4 pary krokwi (wiązarów), reszta wiązarów składa się wraz z samych krokwi.
Więźba płatwiowa występuje w wielu odmianach oraz jest bardzo uniwersalna. Rozpiętość dachu ma możliwość sięgać 12 m, a jego rzut może być poniekąd bardzo skomplikowany.
Zestawiając odpowiednio liczbę płatwi i słupów można zaś zaprojektować kalenica o niemal przypadkowym, nawet minimalnym spadku.
Utrudnieniem w zagospodarowaniu poddasza o tak zaawansowanej więźbie są słupy, jednak są rozstawione co 3-4 metry, czasem udaje się zaś ukryć je w ściankach działowych.
Więźba dachowa a mianowicie z wiązarów kratowych
Wiązary kratowe (kratownice) to nowoczesne konstrukcje złożone ze cieńszych elementów niż znane więźby ciesielskie. Wiązar taki składa się z pasa górnego i dolnego, między którymi znajdują się cienkie pionowe słupki i ukośne krzyżulce. Dzielą one obszar wiązara na stosunkowo niewielkie trójkąty. https://drewzim.pl/co-to-jest-brykiet-drzewny/
Wiązar kratowy ma nadzwyczaj dużą sztywność i wytrzymałość, jest tuż przy tym lekki, zaś do jego przeprowadzenia potrzeba niewiele drzewa. Takie wiązary mają oczywiście także usterki - ich wykonanie jest bardzo pracochłonne i wymaga niemałej dokładności.
Dlatego najpomyślniej, jeśli są przygotowywane nie na strukturze, lecz w wyspecjalizowanej wytwórni. Korzystne (i najtańsze) jest wtedy wykonanie wielu identycznych wiązarów. Cienkie części są bardziej delikatne na działanie ognia i korozję biologiczną (grzyby i owady), dlatego szczególnie ważna jest odpowiednia jakość drewna. Szczęśliwie wytwórnie na ogół pilnują o jakość surowca.
W domach jednorodzinnych stosuje się wiązary kratowe o elastyczności do 12 metrów, choć można wykonać znacznie większe. Katalogów zaletą jest jest to, że nie żądają podpór pośrednich (wewnętrznych ścian nośnych ani podciągów). Choć wiązary kratowe można zbudować do każdego dachu, spadki dachów o konstrukcji z wiązarów kratowych są zwykle niewielkie (do 20°), gdyż przestrzeń poddasza podzielona takimi wiązarami w zasadzie nie sprawdza się do wykorzystywania.
Wyjątkiem są tu dachy o struktury jak na obrys. 9. Wiązary zastosowano tu w struktur dachu krokwiowego - wiązar kratowy o wysokości 30-40 cm zastępuje tu krokiew z litego drewna. Rozpiętość dachu być może sięgać nawet dwunastu m, a tolerowany kąt jego nachylenia to 21-44°. Powstałe w ten środek poddasze można bardzo dobrze wykorzystać w charakterze mieszkalne.
Więźba dachowa - wieszarowa
Jest to szczególny rodzaj struktur, przydatny głównie wówczas, gdy odległości między ścianami nośnymi istnieją bardzo duże (ok. 10 m), gdy np. wszystkie obciążania muszą być wyciągnięte na ściany powierzchowne (brak wewnętrznych ścian nośnych).
Krokwie transmitują obciążenia np. na płatwie, a ów zaś - w wieszaki zamiast w słupy. Więźby na temat konstrukcji wyłącznie wieszarowej nie są popularne i rzadko spotyka się je o elastyczności ponad 12 metrów. Jednak wieszaki bywają wykorzystywane w zastępstwie słupów, w więźbach o różnej struktury.